Blog – Verdeel & heers in de zorg

Welkom in verdeel-&-heers-zorgland. Deze geweldige zin ontglipt spontaan een zorgmedewerker die ik telefonisch om opheldering vraag over de personenalarmering die ik op advies heb besteld. Dacht ik. Een van de gekmakende, tijd vretende en geld verspillende ervaringen met de zorgsector. Eén ding staat buiten kijf: aan de zorgmedewerkers ligt het niet.

Ze sturen je heel klantvriendelijk het bos in en laten zichzelf helaas door cliënten ook hetzelfde bos insturen.

Een van die cliënten is mijn moeder. Pas 90 geworden en een dame die tot voor kort alles nog zelf zonder hulp doet. Daar is ze trots op en ze hoopt gewoon dat ze op een ochtend niet meer wakker wordt in haar eigen huis. Sinds een half jaar heeft ze zorg nodig, helaas niet op vaste tijdstippen. Zorg die ze in haar paniekmomenten accepteert, maar niet nodig acht als de rust -tijdelijk- is wedergekeerd.

Van het kastje naar de muur

Als dochter weet je dat het moment gaat komen en dat is geen probleem. Dacht ik. Ik ken de situatie in de zorg vanwege mijn interesse in de organisatie van (zorg)werk en als ervaringsdeskundige met zorgvragers in mijn familie. Daarom weet wat ik in deze fase wil voor mijn moeder: Buurtzorg, een organisatie die de mens belangrijker vindt dan de bureaucratie en de hele range van services in hun pakket heeft. Helaas pindakaas, ze hebben geen plek op dit moment en aan een wachtlijst doen ze niet. Daarmee begint de kennismaking met een niet aflatende stroom afkortingen en instanties waarmee je te maken krijgt.  Het allergrootste probleem is dat iedereen aan het intaken en coördineren is, maar dat de uitvoerende zorg voor moeder op de schouders van familieleden ligt. Om gek van te worden.

Moeder snapt hoe het werkt

Mijn twee zussen en ik kunnen goed organiseren, zijn niet op ons mondje gevallen en hebben de taken verdeeld. Toch barsten we binnen drie weken stuk voor stuk uit onmacht in tranen uit. Ik overdrijf niet als ik inschat dat we er met z’n 3-en een dagtaak aan hebben. Niets is simpel en niets is wat het lijkt. Het kost uren werk om door de bomen het bos te vinden. Een oneindige stroom formulieren, handtekeningen, toestemmingen om inzage in haar medisch dossier te krijgen, hebben als enig effect dat de zorgorganisaties kosten kunnen declareren voor werk dat de familie doet, de apotheek medicijnen levert die niet nodig zijn, wij met extra uitgaven worden geconfronteerd die we “misschien wel weer ergens kunnen declareren”, maar vooral nog geen stap zijn opgeschoten.

Moeder begrijpt als geen ander hoe het systeem werkt, want gek is ze niet. “Jullie moeten allemaal aan het werk blijven”, zegt ze steevast als de zoveelste intake en huisbezoek plaatsvindt, want het EPD is nog ver weg in de zorg. Het zorgsysteem biedt haar tegelijkertijd alle ruimte om de boel voor de gek te houden. In haar goede momenten is ze de welbespraakte dame die alle lieve meisjes die langskomen een rad voor de ogen draait. Als ze geen zin heeft doet ze gewoon de deur niet open. Toeval of niet, haar slechte momenten maken alleen wij als familie mee.

De oplossing is er

Ik ben het hardgrondig met mijn moeder eens dat het zorgsysteem werkverschaffing van de eerste orde is. Hoe moeilijk is het om integrale zorg te organiseren met één systeem waar iedereen toegang toe kan krijgen, één dossier en services die flexibel op- of afgeschaald kunnen worden. De meeste zorgorganisaties hebben daar geen baat bij, omdat hun verdienmodel is gebaseerd op zoveel mogelijk handelingen op papier. Met verdeel & heerstactiek houden ze de sector zelf ook aan het werk.

De moderne variant voor verdeel & heers heet delen = vermenigvuldigen. Dat wordt mogelijk met een goed ICT-systeem, zoals Buurtzorg heeft. Dat betekent veel minder administratief werk en management, wat ten goede komt aan beter betaalde zorgprofessionals die meer tijd en oog hebben voor het belang van de cliënt en de familie. Wonderlijk toch dat dit geen navolging krijgt.

Naschrift

De verdeel & heers zorgmedewerker krijg ik een dag later weer aan de telefoon als ik toch het ‘all-in-pakket voor personenalarmering met professionele zorgachterwacht’ bij hun wil bestellen. Het bestaat uit drie verschillende producten van drie leveranciers, gecoördineerd door een thuiszorgorganisatie. De bestelling van product 2 en 3 (op advies van de casemanager) bij de andere leverancier blijkt na navraag namelijk niet te zijn aangekomen, dus dé kans om dit stukje zorg bij één organisatie onder te brengen. Dacht ik. Als puntje bij paaltje komt, blijkt het niet te kunnen omdat we niet de juiste zorgverzekeraar hebben.

Irmgard Bomers blogt regelmatig over de toekomst van werk en is schrijver van o.a. Wat een geluk, een lifehack voor je werk, een praktische gids voor betekenisvol werken.