De toekomst van de tuinbouw in perspectief

Voorstanders voorspellen op hun beurt juist gouden tijden. Digitaal kunnen kwekers in contact komen met kopers uit de hele wereld, betogen zij optimistisch. De clash lijkt zich vooral tot een gevecht te beperken tussen directie en tegenstanders.

Tuinder Jos Kester in Maasdijk is woordvoerder van de Verontruste Duurzame Glastuinders, een club die strijdt voor het behoud van de veilingklok. ,,Ik ben totaal niet tegen digitale handel. Maar de veilingklok is en blijft het hart van het Westlandse tuinbouwgebied. Dit coöperatieve systeem is de basis van het succes van de tuinbouwsector in het Westland.”

Kester weet waar hij het over heeft. Hij loopt al een werkzaam leven rond op de veiling in Honselersdijk. De zestiger verdiept zich vol overgave in het beleid van FloraHolland. Kester is niet verbaasd over het opgelaaide verzet tegen de snelle verplichte invoering van een digitaal handelssysteem in de laatste weken.

,,Ik was in 2017 al met dit onderwerp bezig, toen de sluiting van de veilingklok ook al dreigde. Ik ken de tuinders, maar ook de klanten. Zij morren over de dreigende veranderingen. Inkopers van alle pluimage kunnen van oudsher direct op de veiling inkopen. Zonder klok is het voor hen op den duur echter uitgesloten om hun slag te slaan. Hoe kun je vanaf je computer 34 digitale platformen tegelijk in de gaten houden?’’

Kester voorspelt dat het bonte palet aan kopers (van groot tot klein) door deze verandering verdwijnt. ,,Het is een soort trechtervorming. De digitalisering leidt op den duur tot een oligopolie van vijf grote handelshuizen, waar de kleinere kopers op hun beurt hun waren moeten kopen. Zo’n ontwikkeling is levensgevaarlijk. Die grote jongens kunnen een enorme kopersmacht ontwikkelen en tuinders op den duur tegen elkaar uitspelen,” zegt Kester, die niet uitsluit dat Chinese bedrijven op termijn hun kans zien schoon zien om de handel over te nemen. ,,Dan zijn we terug bij af, terug in de tijd dat de veiling nog niet bestond en veel tuinders straatarm waren.”

Kester merkte drie jaar geleden al dat de frustratie diep zit. ,,Toen ik op een ochtend tijdens een pauze de microfoon greep en een pleidooi voor het behoud van de klok hield, kreeg ik een daverend applaus van kwekers en kopers. De veranderingen worden doorgedrukt door de directie en de raad van commissarissen van FloraHolland. Dat gebeurt tegen de wil van leden in die wel een gezonde toekomstvisie hebben.”

Onduidelijk is echter hoe de verhoudingen precies liggen. FloraHolland heeft vierduizend leden met uiteenlopende opvattingen. Een deel van de aangesloten bedrijven betoogt in navolging van de directie van FloraHolland dat de Nederlandse sierteeltsector zo snel mogelijk moet digitaliseren en verduurzamen om toekomstbestendig te zijn.

De tegenstanders dwingen FloraHolland echter om een pas op de plaats te maken. Zo’n 450 tuinders hebben een petitie getekend om de verplichte invoering van het digitale handelssysteem Floriday te schrappen. Zij hebben het vertrouwen in de directie opgezegd. Een succesje hebben ze al bereikt. De verplichte invoering is voor onbepaalde tijd uitgesteld. Ook de geplande overname van enkele transportbedrijven door FloraHolland is voorlopig van de baan.

De opmars van het systeem gaat echter gewoon door. Kwekerij Gebr. Grootscholten in Kwintsheul is een van de bedrijven die al snel overstapte op het digitale handelssysteem. De stap was niet zo groot omdat het bedrijf al buiten de veilingklok om zaken doet, legt kweker John Grootscholten uit. ,,Wij hebben veel klanten met wie we al vele jaren werken. Wij bepalen zelf onze prijs, uiteraard op basis van de prijsontwikkeling in de markt.’’

Floriday lijkt op Marktplaats, een plek waar verkopers hun producten met foto’s in de etalage kunnen zetten. En belangstellenden met een druk op de knop kunnen toeslaan om de cyclamen, petunia’s of andere zomerbloeiers te verwerven.

 ,,In de praktijk is het echter nog vrij complex,” geeft Grootscholten toe. ,,Als het systeem goed werkt, verdwijnt het aanbod realtime van het scherm zodra het is verkocht. Dat lukt echter niet altijd, waardoor het kan gebeuren dat een tweede koper hetzelfde product koopt. Die ik dan vervolgens toch moet teleurstellen. Dat is heel vervelend, want betrouwbaarheid is voor ons heel belangrijk. Soms ben ik er de hele dag mee bezig.”

Hoewel de fysieke klok voor zijn bedrijf een gepasseerd station is, begrijpt Grootscholten goed dat andere kwekers voor het behoud van de fysieke veiling strijden. ,,Beide systemen kunnen prima naast elkaar bestaan. En zeker voor de bloemenhandel bewijst de veilingklok nog altijd goede diensten.”

Volgens Jos Kester staat er veel meer op spel dan veel mensen beseffen. ,,Kleinere tuinders leggen als eerste het loodje als de klok verdwijnt,” voorspelt hij. ,,Nu denken alleen de grote kwekers in het digitale geweld te kunnen overleven. Gevolg is dat veel kassen verdwijnen. Dat komt beleidsmakers overigens niet slecht uit. Die sturen op de bouw van 200.000 woningen in Zuid-Holland. Zij kijken nadrukkelijk ook naar het Westland.’’