Interview Jurriën Koops “Heimweebeleid helpt de arbeidsmarkt niet”

Hij is als de dood zelfgenoegzaam te worden; niet meer open te staan voor vernieuwing. Zijn branche  – de uitzendbranche-  hoeft zich immers geen zorgen te maken voor de toekomst. “Voor elke frictie op de arbeidsmarkt heeft de uitzendbranche een oplossing. Een interessant gesprek met de baas van de Algemene Bond van Uitzendondernemingen (ABU) die werk maakt van de snel veranderende wereld van werk.

Klein is het nieuwe groot

De ABU is een kleintje op de arbeidsmarkt. Ze vertegenwoordigt al jarenlang slechts drie procent van alle werkenden en 8% van de flexibele schil. De groei in flexwerk wordt vooral veroorzaakt door tijdelijke contracten, oproepkrachten en zzp-ers. Dat weerhoudt Koops er niet van om aanjager te zijn van arbeidsmarktvernieuwing. Recentelijk uitte hij in een blog nog zijn mening over de opkomst van de zogenaamde platformmedewerkers.

Jurrïen Koops houdt van trance & dancemuziek en van Feyenoord. Een liefde die is overgebleven uit zijn jeugd en die je terugziet in zijn werkstijl; bewegelijk en daadkrachtig. Modernisering van de arbeidsmarkt moet wat hem betreft topprioriteit worden in het nieuwe coalitieprogramma. Die beweging jaagt hij met veel enthousiasme aan. Vorig jaar initieerde de ABU in de aanloop naar de verkiezingen met enkele andere belangenverenigingen het Manifest Iedereen aan de Slag,  een pleidooi voor een arbeidsmarkt waarin iedereen dezelfde basiszekerheden heeft als het gaat om scholing, pensioen en arbeidsongeschiktheid.

Dit jaar volgde Aan de slag met een Leven Lang Ontwikkelen, met als belangrijkste aanbeveling iedere vijf jaar een periodieke arbeidscan (PAS) en een ontwikkelbudget voor alle werkenden. Hij is er trots op dat in alle verkiezingsprogramma’s nu wel iets wordt gezegd over aanpassing van het sociale stelsel en het belang van een leven lang leren. Ook de mogelijkheid voor uitzendkrachten om met een zogenaamde Perspectiefverklaring een hypotheek aan te vragen komen uit de koker van de leden van zijn bond. De verklaring maakt gebruik van big data in combinatie met een persoonlijke beoordeling door het uitzendbureau waarvoor de uitzendkracht minimaal een jaar moet werken. Het laat maar weer eens zien dat je niet groot hoeft te zijn om impact te creëren in de veranderende arbeidsmarkt.

Heimweebeleid helpt niet

Met sentimenten hoef je niet aan te komen. Koops is niet de eerste die ik hoor zeggen dat Asscher vernieuwing in de weg staat. “Heimweebeleid helpt niet. Hoe je het went of keert; er zal meer dynamiek en diversiteit komen op de arbeidsmarkt. Dit betekent dat werk in de toekomst anders wordt ingericht en dat arbeidsrelaties niet meer in beton zijn gegoten. Brede acceptatie van deze ontwikkeling is prioriteit nummer één. Pas dan ontstaat er echt ruimte voor vernieuwing”.

Als het aan Koops ligt dan wordt het voor werkgevers weer een feestje om mensen aan te nemen. Dat is prioriteit nummer twee wat hem betreft. “Een vast dienstverband is een te groot risico geworden voor werkgevers. Dat moet veranderen, anders blijft iedereen sluiproutes verzinnen. Ons sociale stelsel geeft nu verkeerde prikkels en zorgt ervoor dat de arbeidsmarkt op slot zit. Sociaal en economisch is dat onwenselijk voor vrijwel iedereen. Flexwerkers hebben evengoed behoefte aan bepaalde zekerheden, inclusief de mensen die via een platform werken (al 1 op de 8). Voor de nieuwe groep is nu helemaal niets geregeld en daarmee creëer je een ongelijk speelveld.” De toekomst ligt wat hem betreft ergens in het midden. “De kloof tussen vast en flexwerk moet absoluut kleiner worden. Dat begint met het loskoppelen van sociale zekerheid en de contractvorm.”

Eigenaarschap aanjagen

Kennis en vaardigheden veranderen sneller dan ooit en ook de emancipatie van de werkenden zet door. Toch doet minder dan 20% van de werkenden aan postinitiële scholing. Verreweg het grootste deel daarvan is werkgerelateerd en door de werkgever geïnitieerd. Investeren in een leven lang ontwikkelen is wat Koops betreft het derde speerpunt.

“Door de technologische ontwikkelingen democratiseert het werk met hoge snelheid. Onzekerheid over de toekomst van werk kun je niet wegnemen, maar wel verminderen door iedereen individueel een ontwikkelbudget te geven. Het is nodig dat mensen meer regie krijgen over hun eigen loopbaan door eigenaarschap te ontwikkelen. Dat is een sectoroverstijgend thema. Het betekent herallocatie van middelen, want het onderwijs werkt niet vraaggericht.

We zijn sterk voorstander van slimmere samenwerking binnen de fondsen en privaat/publieke samenwerking in de arbeidsmarktregio’s. Dat jagen we aan. Twintig opleidingsfondsen gaan nu intersectoraal samenwerken rondom ‘eigen regie’ van mensen. ”

Werk aan de winkel

Jurriën Koops laat het niet bij woorden. Het beleidsplan 2017 met de titel Werk aan de winkel is opvallend concreet en actiegericht. Er wordt onder andere gewerkt aan de inrichting van Het brede huis van werk om “in de volle breedte van de markt te kunnen acteren.” Werken in netwerken past daarbij. Het maakt deel uit van de vier scenario’s voor de organisatie van werk in het rapport Werken in de toekomst, dat de ABU vorig jaar samen met UWV, ABN AMRO en de Argumentenfabriek hebben gemaakt. Interessant om nader te verkennen.

Het jaarlijkse ABU congres  is bij uitstek een gelegenheid  om aandacht te vestigen op de veranderende arbeidsmarkt. Onder het motto Let the future in – it will work wordt het congres in 2017 “empowered by robots”. Geen heimwee naar vervlogen tijden, maar nieuw perspectief bieden. Daar is behoefte aan!

Bijna vijf jaar later is het wederom Jurriën die aan de bel trekt het nieuwe kabinet vraagt om een Deltaplan, om de mismatch op de arbeidsmarkt aan te pakken.

Irmgard Bomers interviewt regelmatig mensen over de toekomst van werk.