Hoezo ‘weer’ aan het werk

Reikhalzend kijken veel mensen al uit naar een verruiming van de lockdown. Stel je voor: straks mogen we weer gewoon aan het werk.

Hoe zo ‘weer’. Weken achtereen heb je thuis geklust; je dochter lesgegeven; gestofzuigd; de tuin opgeknapt en de zolder geverfd. Je hebt een aubade voor het verzorgingshuis van je vader op touw gezet; boodschappen gedaan voor je buurman; een corona-buurtkrantje in elkaar gezet en allerlei spelletjes met je kinderen gedaan.

Én je hebt leren ZOOM-en achter je pc om zo toch te kunnen vergaderen met het bestuur van je vrijwilligersclub.

Hoezo ‘weer’ aan het werk? In wezen heb je je de afgelopen weken uit de naad gewerkt om het huis, het huishouden en alles daaromheen een beetje draaiende te houden.

Wat is het verschil?

Met het woord ‘werk’ en het werkwoord(!) ‘werken’ is het vreemd gesteld. Er bestaat niet eens een goede definitie van werk. Maar door de bank genomen is werk pas werk als je er iets mee verdiend. En dat is raar. Want als je zoon of dochter straks weer naar school gaat, is de juf daar aan het werk. Maar toen jij hen de afgelopen weken thuis bijles hebt gegeven heb je dat ‘naast je werk’ gedaan of ‘in je vrije tijd’. Wie dagelijks thuis kookt voor z’n buurman doet dat erbij; maar degene die maaltijden rondbrengt vanuit een cateringbedrijf, heeft werk en noemen we een werknemer. De bestuurder van de plaatselijke tweedehandswinkel van Terre des Hommes is een vrijwilliger, daarentegen heeft de bedrijfsleider van de supermarkt een betaalde baan. Als schrijver van deze ingezonden brief zit ik gewoon achter mijn laptop, terwijl een journalist die een artikel over ‘werken’ schrijft écht aan het werk is. Wat is het verschil?

Heeft werk nu te maken met de plaats waar je het doet, met je visitekaartje, met je arbeidscontract, of dat je collega’s hebt en een baas, of, zoals hiervoor al gezegd, met je salaris?

Definitiekwestie?

Hoog tijd dus (en in deze maanden ook een mooie tijd) om – met elkaar – eens een goede en ruime definitie van ‘werk’ vast te stellen. Op zich ook een flinke ‘klus’, waar ook weer flink wat ‘werk’ in gaat zitten. Dat leidt ongetwijfeld tot veel discussie en hopelijk uiteindelijk ook tot veel duidelijkheid. Anderzijds voorkomt het ook veel ‘werk’ en veel discussie: bijvoorbeeld over de zo innig gewenste inclusieve arbeidsmarkt en waarom die alsmaar niet van de grond komt. Gek eigenlijk. Want dat ‘inclusieve’ houdt niet meer in dan dat op de arbeidsmarkt niet alleen bedrijfseconomische targets leidend zijn, maar dat ook menselijke waarden en maatschappelijke doelen gaan meetellen. Bedenk dat zelfs toen de economie haast uit zijn voegen barstte – nauwelijks anderhalve maand geleden – altijd  nog anderhalf miljoen mensen aan de zijlijn stond. ‘Te niksen’, zou je haast zeggen. Wat natuurlijk niet waar is – het kleine percentage notoire klaplopers daargelaten. Want die zijlijners doen allerhande buurt- en vrijwilligerswerk, zijn trainer, coach of mantelzorger en helpen mee in het huishouden. En met de toename van corona-faillissementen en -ontslagen in het vooruitzicht, zal ook het aantal ‘werklozen’ straks weer snel oplopen.

Denk mee

Wat is werk dan wel? Ik ben nog nooit een definitie tegen gekomen, zelfs niet bij het CBS. Wel ben ik aangesloten bij een platform met de naam WIN-werken in netwerken. WIN is een netwerk van mensen die werk anders willen organiseren en laten zien dat het ook anders kán. Oude structuren loslaten om plaats te maken voor een nieuwe duurzame en inclusieve economie en arbeidsmarkt. Daarin gaan zakelijkheid en idealisme hand in hand gaan. Bij zo een nieuw perspectief op werk hoort ook een definitie van werk: ‘Een activiteit die je onderneemt voor anderen en die gewaardeerd wordt in geld of natura’. Dat is wat we in WIN-verband als definitie aanhouden, maar we staan open voor betere suggesties. Heb je die? Mail het dan naar contact@werkeninnetwerken.nl

Smaakmaker Jaap Luikenaar (1953) woont sinds een aantal jaren in Eindhoven. Zijn hele werkzame leven is hij actief in het communicatievak als schrijver en redacteur. Eerst in dienstverband en nu op projectbasis vanuit zijn eigen bedrijf Leodium. Hij is tevens bestuurslid bij Terres des Hommes Eindhoven en faciliteert WIN Werksessies in Eindhoven.