Het Hof van Van Beurden
Betaalbaar wonen op een toplocatie
een idee van Stef Beun en Irmgard Bomers
Architect P.J. van Beurden is verantwoordelijk voor tal van naoorlogse stedenbouwkundige ontwikkelingen in Wateringen. Meer dan 30 jaar geleden kochten wij het huis waar hij tot aan zijn overlijden woonde.
Tot op de dag van vandaag heet ons huis in de volksmond “Het huis van Van Beurden”, al heeft hij zelf alleen de aanbouw ontworpen. Zijn intentie was wel om na zijn pensioen een huis voor zichzelf te bouwen. Dat is er nooit gekomen, omdat hij geen mooier plekje kon vinden, zo gaat het verhaal.
Toekomstdromen
Ook mijn man en ik zitten nu aan de vooravond van deze fase in ons leven. We wonen nog steeds met heel veel plezier in het huis, maar het is te groot en niet geschikt om samen oud in te worden. Standaard alternatieven die worden geboden vinden we (nog) niet aantrekkelijk.
Vandaar dat we op zoek zijn naar een plek waar wij onze woondroom kunnen creëren. Een plek die Jan van Beurden nooit heeft gevonden, maar die op een steenworp afstand van zijn/ons huis zou kunnen liggen: naast de Hofboerderij, waar tot 1983 een grote opslagschuur heeft gestaan. Geen voor de hand liggende optie wellicht en zeker ook niet de enige mogelijkheid, maar wel een plek met potentie om te laten zien dat betaalbaar wonen op een toplocatie mogelijk is. Een leuke uitdaging!
Unieke kans voor herwaardering historisch erfgoed
De huidige inrichting van het park en culturele functie van de Hofboerderij dateert uit het begin van de jaren zeventig in de vorige eeuw en is een van de laatste projecten die Jan van Beurden heeft uitgevoerd. Sinds 1951 is het eigendom van de gemeente. De oudst overgebleven gebouwen dateren uit de 19e eeuw. In de periode 1823-1970 was er een boerenbedrijf gevestigd, maar daarvoor had de plek verschillende andere functies met bijbehorende gebouwen. Wat daarvan over is, zit (onzichtbaar) onder de grond. Van 1250-1485 was er sprake van een slot. Hiervan zijn geen afbeeldingen bewaard gebleven. Ook niet van het klooster dat van 1485-1572 op de plek heeft gestaan. Dat is wel het geval met de buitenplaats in de periode 1580-1806.
De persoon Jan van Beurden en zijn wijze van werken spreekt tot de verbeelding en past heel goed in deze tijd waarin er meer behoefte is aan gemeenschapsgevoel en het belang van een levendige lokale economie wordt onderkend. Zijn betekenis en werk voor het Wateringen is in de vergetelheid geraakt, maar zijn aanpak is actueler dan ooit. Hoe mooi zou het zijn als, in zijn geest, een project wordt gestart dat recht doet aan de oorspronkelijke woon/werkfunctie en de cultuurhistorische en economische waarde versterkt.
In drie stappen
In 2020 is begonnen om met Het huis van Van Beurden bewustwording te creëren. De reacties zijn dermate positief dat in 2021 aandacht is gevraagd voor Het werk van Van Beurden. In Wateringen is met een architectuurwandeling de verbinding tussen zijn erfgoed en de actuele wooncrisis gelegd. Ook dit sprak tot de verbeelding van de deelnemers. Aangezien het werk van Van Beurden zich voor de oorlog vooral in Delfland concentreerde en de oorlog ook voor een stijlbreuk heeft gezorgd, wordt op 19 juni 2022 i.s.m. de historische verenigingen in Wateringen/Kwintsheul en Den Hoorn/Schipluiden een Architectuurfietstocht langs zijn werken georganiseerd. In de Hofboerderij is bovendien zes weken de expositie Woondromen in Wateringen te zien. Op creatieve wijze wordt, in de geest van Jan van Beurden verleden, heden en toekomst van wonen in Wateringen verbonden.
Het Hof van Van Beurden
Functievermenging is weer actueel in deze tijd. Historisch gezien is in het Hofpark altijd sprake geweest van wonen/werken tot de jaren 70 van de vorig eeuw. Daarna kreeg het een publieke en culturele bestemming, al dekt dat inmiddels al niet meer de lading sinds Kinderopvang De Zon een deel van de boerderij in gebruik heeft genomen. Door het toevoegen van een bescheiden woongebouw op de plek waar tot begin jaren 80 de opslagloodsen stonden, het klimaatneutraal maken van de bestaande gebouwen en het herbestemmen van het koetshuis tot werk/expositieruimte kan rondom de Hofboerderij nieuwe tot de verbeelding sprekende waarde worden gecreëerd: Het Hof van Van Beurden. Met deze benaming wordt postuum het werk van Van Beurden in Wateringen recht gedaan. Het onderliggende businessmodel, het beheer en de exploitatie is gebaseerd op de community landtrust principes en samenwerking tussen gebruikers/bewoners, de gemeente en een woningcorporatie. Een gelimiteerd aantal particulieren krijgt de mogelijkheid te investeren, in ruil voor woonrecht in een meergeneratiepand met max 9 wooneenheden in de sociale huursector. De financiële waarde die wordt gecreëerd blijft in de community en is bestemd voor onderhoud en ontwikkeling. De plannen versterken de ideeën/wensen van de Historische Vereniging om het Koetshuis, dat nu dienst doet als opslag, in gebruik te nemen voor hun activiteiten en van de gemeente om de exploitatie van de Hofboerderij rond te krijgen. In het plan past ook de wens van De Zon om een moestuin aan te leggen.
Een eerste verkenning van het idee heeft de volgende voordelen opgeleverd:
– versterkt de huidige functies en gebruik
– past in beleid voor herwaardering erfgoed
– woonfunctie biedt meer toezicht/veiligheid in het park
– bereidheid tot investeren door particulieren
– stimulering doorstroming op de woningmarkt
– fondsen voor herwaardering/bestemming cultureel erfgoed en verduurzaming maken de investering realistisch
– het biedt de gemeente Westland een structurele en duurzame oplossing voor de exploitatie
Het project is in een verkenningsfase. Vindt u het interessant om mee te denken of kent u andere plekken (ook buiten het Westland) waar in potentie kansen liggen, neem dan contact op met irmgard.bomers@gmail.com.
Inspiratiebronnen:
Agnetapark – Delft (1880)
Het Veerhuis – Varik (1972)
Woonwerkpand Tetterode – Amsterdam (1980)
Coöperatie Broekpolder 2040 – Westland (2020)