BOECOP BLOGS nr. 2 Les van leerlingen

‘Vind je iets leuk … dan leer je het vanzelf’ Deze spreuk van Loesje raakt de kern van de Democratische School. Het is een onderwijsvorm die ervan uitgaat dat ieder mens van nature over een flink portie nieuwsgierigheid beschikt. En dat die ‘drive’ meer dan voldoende is om zelf te leren. Ho, ho, hoor ik je al denken, kunnen die kleine hersentjes zo’n grote verantwoordelijkheid dan al aan? Kom dan vooral naar de ‘democratische les’ als onderdeel van het WIN Werk(t) Festival: met staflid Margot Bruins, ouder Sonja Bollen en hun leerlingen.

Niet nieuw

Alweer een vernieuwing in het onderwijs? Nee, Democratische Scholen bestaan al honderd jaar. De Ruimte in Soest is 14 jaar geleden opgericht door ouders die voor hun kinderen  zochten naar iets anders dan de reguliere onderwijsvorm. Hun uitgangspunt was dat kinderen een -wat Sonja Bollen noemt- ‘ingeboren vermogen’ tot leren hebben. Zij: ‘Kinderen leren zelf praten en lopen. Je hoeft ze echt niet voor te doen dat ze de ene voet voor de ander moeten zetten, of hoe ze hun mond moeten houden als ze een O uitspreken. Dus waarom zouden ze dan ook niet zelf kunnen leren rekenen en lezen?’

Zelf vragen

Over ’kinderen’ gesproken: op de Democratische School waar vrijheid, verantwoordelijkheid en vooral ook gelijkwaardigheid basisbegrippen zijn, wordt niet over kinderen gesproken. Het zijn studenten. Of je nu 2, 12 of 22 bent, iedereen is gelijk. Geen docent dus die vertelt hoe je iets moet doen, tenzij je dat zèlf vraagt. Vanaf het eerste schooljaar leren ze om zelf verantwoordelijk te zijn. Hoe minder ingrijpen hoe beter. De filosofie: geef studenten maar de tijd, zorg voor een vrije en veilige ruimte, en dan ontwikkelen ze zich vanzelf. Dat betekent een flinke ommezwaai in het denken en dat  vergt veel van ons volwassenen, weet ook Sonja Bollen. Want ondanks de visie van Maria Montessori, Rudolf Steiner of Helen (Dalton) Parkhurst zijn er weliswaar vormen van onderwijs waar leraren en leerlingen  sàmen werken, in de praktijk is dat toch meer éénrichtingsverkeer dan deze grondleggers vaak voor ogen hadden. Kijk nu naar dit filmpje.

CONSENT-methode

Naast de workshop over Democratische School kun je tijdens het festival ook een workshop CONSENT-methode bijwonen, een nieuwe manier waarop besluiten tot stand komen. Ook binnen de Democratische School. Terwijl  het meer bekende begrip ‘consensus’ betekent dat iedereen het met elkaar eens is, betekent ‘consent’  dat er  tegen een beslissing geen overwegende bezwaren zijn. Ook hier speelt gelijkwaardigheid een rol. Als in een gezin gesproken wordt over een mogelijke vakantiebestemming mag iedereen meepraten. En is de inbreng van het zesjarige broertje even belangrijk als de stem van vader of moeder. Wel kan een ouder vanuit diens verantwoordelijkheid voorwaarden stellen aan b.v. het budget. In die zin is men gelijkwaardig maar niet gelijk. Alle argumenten wegen even zwaar mee. Het impliceert ook een grotere diversiteit aan ingebrachte argumenten. Onzinnig bestaat niet. Iedereen krijgt gelijke kans. Men laat elkaar uitspreken en aan het eind valt dan de beslissing waarmee iedereen zich kan verzoenen en waaraan iedereen van harte wil meewerken. Reken maar dat dat dus een kwalitatief goed besluit is, ook al duurt de totstandkoming wat langer dan dat vader of moeder zegt: we gaan dit jaar naar Denemarken op vakantie. De elegante beslisstructuur van de CONSENT-methode werkt eveneens uitstekend binnen de groeiende gelijkwaardigheid, zelforganisatie en eigen verantwoording in het bedrijfsleven.

Zelfstandige professionals

De relatie met werken in netwerken laat zich raden: want het mag duidelijk zijn dat studenten met een Democratische Schooldiploma op zak geliefd zijn bij toekomstige werkgevers: ze zijn sociaal; creatief en ondernemend en goed in argumenteren. Ze weten wat ze willen, ja, weten zelfs  hoe ze de omgeving naar hun hand kunnen zetten. Kortom:  zelf-standig, zelf-sturend en zelf-oplossend. Precies waar de arbeidsmarkt nu om vraagt – en zeker in de toekomst!

Wat denk je?  Hoe zouden jouw kinderen het doen op een Democratische School? Of ga jij voortaan -in je team of thuis rond de tafel om een vraagstuk of idee aan te pakken volgens de CONSENT-methode?  Misschien heb je al meteen een vraag aan Sonja Bollen of Margot Bruins. Wacht dan niet tot #WWF17. Stel hem nu.

In de aanloop naar het WIN Werk(t) Festival schrijft Jaap Luikenaar tien blogs #WWF17