Eigen kracht als samenkracht

Het essay is geschreven vanuit het sociaal domein en in die zin dus anders dan WIN, dat vanuit het economisch domein/de arbeidsmarkt is ontstaan. Aangezien met beide invalshoeken een integrale werkwijze wordt nagestreefd, is het niet verrassend dat er veel overeenkomsten zijn.

Voor wijkteams

Voor een krachtige en inclusieve samenleving zijn sociale verbanden van wijkbewoners essentieel, moet er meer vanuit de ‘wijk’ worden gedacht en moeten wijkteams zoeken naar meer collectieve oplossingen en interventies. Hoe krachtiger, gezonder of rijker het collectief functioneert, hoe beter het individu kan floreren. Hoe beter professionals de ‘collectieve’ opdracht uitvoeren, hoe minder beroep inwoners doen op individuele hulp en ondersteuning. Want als de context goed is, gedijt het individu beter. Dat concluderen de samenstellers van de publicatie ‘Eigen kracht als ‘samenkracht’: werken in netwerken aan een inclusieve samenleving’. Om wijkteams te helpen daar invulling aan te geven introduceren zij het netwerkkwadrant.

Netwerkkwadrant

Het netwerkkwadrant biedt vier kijkrichtingen voor het werken in netwerken: het sociale netwerk (individueel en collectief) en het institutionele netwerk (individueel en collectief). Voor het wijkteam maakt het model concreet wat werken in netwerken in elk van de vier kwadranten kan betekenen. Bij het werken in netwerken zijn het sociale en het institutionele netwerk te onderscheiden. Beide kunnen zoeken naar oplossingen en interventies voor individuele hulpvragen en voor collectieve kwesties. Dat levert in het model vier dimensies op, waarin een professional, samen met anderen, kan werken aan inclusie:

1. in het persoonlijke leven: werken vanuit het individuele sociale netwerk van een inwoner;
2. tussen de regels:  het individuele institutionele netwerk, het terrein van regelingen voor een inwoner (een regeling, beschikking, kwijtschelding of uitzondering op de regel);
3. in de wijk, het collectieve sociale netwerk:  werken aan sociale cohesie en aan leefbaarheid;
4. aan de beleidstafel, het collectieve institutionele netwerk: een professional denkt mee over en werkt mee aan een passende inrichting van het sociale domein.

Het model wordt toegelicht en uitgewerkt in de publicatie. Per kwadrant wordt geschetst wat ermee wordt bedoeld, wat het werken in dit kwadrant concreet voor wijkteams betekent en wat dat vraagt van de professionele houding. Tot slot beschrijven de auteurs wat wijkteams nodig hebben om het werken in netwerken in praktijk te kunnen brengen: een passende opdracht, context en vaardigheden. De kaders door de tekst heen geven concrete vragen en versterkende oplossingen, om een beeld te geven van waar per kwadrant aan kan worden gedacht.

Uithoudingsvermogen

De samenstellers van de publicatie signaleren dat het werken in netwerken van iedereen om uithoudingsvermogen vraagt, om gesprek en om agenderen op andere tafels. Dat betekent vastberaden ‘doormodderen’ in een wereld waarop ieders invloed zeer van belang maar tegelijk ook beperkt is. De transformatieopgave van het versterken van het gewone leven raakt daarbij aan morele en maatschappelijke kwesties, die uiteindelijk in een politieke context beantwoord moeten worden. Het is hoe dan ook van belang de kijkrichting te keren en het licht te laten schijnen over collectieve kwesties. Hoe beter professionals in het sociale domein in staat zijn, en worden gesteld, om hun opdracht in de collectieve dimensie uit te voeren, hoe minder beroep inwoners zullen doen op individuele hulp en ondersteuning. Als de context goed is, gedijt het individu beter.

Verdiepende dialogen

Het netwerkkwadrant is ontwikkeld op basis van drie overdenksessies die het programma Integraal Werken in de Wijk en de Associatie Wijkteams in 2020 hebben georganiseerd. Leidend waren de thema’s ‘Hulp en ondersteuning dicht bij inwoners’ én ‘Integraal in netwerken’. Na korte lezingen van experts volgden verdiepende dialogen met deelnemende professionals. De overdenksessies waren in eerste instantie bedoeld om te reflecteren op de ervaringen in de coronapandemie. Omdat het belang en de urgentie sterk naar voren kwamen van meer collectieve, versterkende oplossingen en interventies, is dit netwerkkwadrant ontwikkeld.

Download de publicatie. Eigen kracht als samenkracht – werken in netwerken aan een inclusieve samenleving.

In de WIN Zoomsessie van 18 maart was deze publicatie onderwerp van gesprek. Naar aanleiding van de sessie is contact gezocht met de schrijver met de wens om een ‘collectieve kwestie’ gezamenlijk op te pakken.