LiberTerra, een win-win-win voorbeeld
Mieke Elzenga, intiatiefnemer van LiberTerra, heeft in twee jaar tijd een woongemeenschap in het Noord-Hollandse Koedijk opgezet. Het plan is om uiteindelijk vijftig van dit soort gemeenschappen te creëren. Wat is het geheim? In een artikel van Maatschappij WIJ zegt ze daarover: “Ik denk dat je niet moet vechten tegen systemen, maar alternatieven moet bieden door nieuwe projecten op te zetten. Dan creëer je win-win-win situaties voor alle betrokken partijen.”
LiberTerra zet gebiedsontwikkeling in om maatschappelijke uitdagingen als woningnood en verduurzaming te koppelen. In projecten werken burgers, (lokale) overheden en ondernemers samen aan het realiseren van een gemeenschappelijk doel. Als het om woongemeenschappen gaat dan is grond een eerste vereiste. Daarom is bij LiberTerra de ondernemer vaak een boer die landeigenaar is. Mieke: “Een boer heeft bijvoorbeeld mantelzorg nodig, of wil de transitie maken van reguliere landbouw naar regeneratieve landbouw, en weer een andere boer heeft geen erfgenaam. Dan kijk ik samen met ze hoe we door het bouwen van een gemeenschap in die behoeften kunnen voorzien. Als een boer een voedselbos wil opzetten, dan kan de gemeenschap de expertise bieden, maar ook inkomsten voor de periode dat het voedselbos nog onvoldoende oogst voortbrengt.”
Starten als pilot
Vanuit daar zet Mieke ‘pilots’ op, want gemeenten zijn eerder geneigd om bestemmingsplannen van boerenerven tijdelijk te wijzigen in plaats van permanent. Meestal gaat het dan om een periode van tien jaar met kans op verlenging met nog eens vijf jaar. Blijkt het project een succes te zijn, dan kan de woongemeenschap wellicht blijven. Vanwege de tijdelijke aard bouwen ze bij LiberTerra mobiele tiny houses. Elke pilot moet uniek zijn en een maatschappelijk belang dienen, daarom is de rode draad van iedere nieuwe gemeenschap een andere maatschappelijke transitie: landbouw, energie of mentale gezondheid.
Aan zo’n pilot koppelt Mieke diverse initiatieven en instanties die betrokken zullen zijn bij het tot stand komen en in stand houden van het project (“een groot netwerk is belangrijk”, zegt ze daarover) en dient ze het plan voor de pilot in bij de gemeente en eventueel de provincie. Daarna gaat ze pas op zoek naar de mensen die daadwerkelijk op de locatie gaan wonen.
Halen en brengen
“We komen niet alleen halen, maar ook brengen”, vertelt Mieke. “De pilots bieden altijd oplossingen voor meerdere problemen van belanghebbenden. Denk aan eenzaamheid, afnemende biodiversiteit, vergrijzing, woningtekort, van fossiele brandstoffen afkomen, etcetera. Meer over de praktische kant lees je op website van de woongemeenschap Geestmerambacht, het eerste project van LiberTerra. Regelmatig worden er open dagen georganiseerd, bijvoorbeeld op 14 oktober 2023.
Dit artikel is deels overgenomen van MaatschappijWij. Zij zetten denkers en doeners die Nederland socialer, duurzamer en vitaler maken in de spotlights. Want hoe meer mensen zien dat het wel kan, hoe eerder het kantelpunt naar een betere samenleving wordt bereikt. Voor 5 euro per maand kun je MaatschappijWIJ steunen.
