De WIN Werk(t)rede #10
“Op weg naar een toekomstbestendige arbeidsmarkt”
WIN (werken in netwerken) publiceert voor de 10e keer op de 1e dinsdag in september een alternatieve troonrede met baanbrekende voorstellen voor modernisering van de arbeidsmarkt.
Leden van de Staten Generaal
Nederland flexibiliseert, maar we mobiliseren niet. Vraag & aanbod op de arbeidsmarkt sluiten steeds minder op elkaar aan. Er blijft sprake van krapte op de arbeidsmarkt, terwijl tegelijkertijd duizenden mensen verlangen naar meer of ander werk. Hoe kan dat? De manier waarop wij ons werk organiseren past simpelweg niet meer in deze tijd. Onze werkwijze houdt geen rekening met de toenemende behoefte aan autonomie. Bovendien zijn de grenzen bereikt van een systeem waarin economische groei boven alles gaat. De planeet is op, net als veel mensen¹[1]. Het gevolg is een opeenstapeling van crisissen, meer jongeren met een burn-out, een hoog ziekteverzuim vooral in de zorg en onderwijs en een groeiend aantal burgers dat niet meer rond kan komen. Het is daarom de hoogste tijd om anders naar werk te kijken.
Nieuw perspectief op werk
De huidige arbeidsmarkt is niet georganiseerd om veel uitdaging en creativiteit te bieden. De sectorale indeling maakt overstappen lastig. Daarnaast maakt angst voor het verlies van een vaste baan mensen inactief. Mensen die kiezen voor eigen ondernemerschap kunnen geen aanspraak maken op sociale zekerheid, ook al willen ze daaraan meebetalen. Dit zorgt voor een tweedeling die ongewenst is en op termijn het huidige systeem onhoudbaar maakt. Hoog tijd om anders naar werk te kijken, want er is werk genoeg om de opeenstapeling van crisissen het hoofd te bieden. Een nieuwe regeringscoalitie heeft er veel belang bij om het vertrouwen van burgers en ondernemers terug te winnen. De documentaire After Work[2] maakt duidelijk dat de tijd rijp is om een ecosysteem voor werk te introduceren.
Werken aan de toekomst
Het leven wordt leuker – en Nederland welvarender – als we anticiperen op het feit dat mensen door automatisering en kunstmatige intelligentie steeds vaker en beter vervangbaar zijn. Wat betekent werk dan nog voor ons en wat gaan we doen met de zee van vrije tijd die ontstaat? Als we werk gaan zien als een combinatie van huis-, vrijwilligers- en betaald werk kunnen we als land koploper worden op het gebied van een duurzame en inclusieve economie. Met een arbeidsmarkt waarin mensen naar vermogen hun talent inzetten, ongeacht achtergrond, opleiding en leeftijd. Een arbeidsmarkt waarin werk is voor iedereen die wil werken. De nieuwe regering gaat daarom het ecosysteem voor werk agenderen.
Het ecosysteem voor werk
Het ecosysteem voor werk is de uitkomst van de proeftuin voor de toekomst van werk[3]. Tussen 2013 en 2019 hebben zo’n 2000 werkenden ontdekt hoe je (werk)patronen kunt doorbreken door de belangen van people-planet-profit te verbinden en vanaf die tijd daarmee ook ervaring opgedaan.
Het ecosysteem voor werk bestaat uit een uit een combinatie van huis-, vrijwilligers- en betaald werk en financiert zichzelf. Door verminderde stress, meer betekenisvol werk en het collectieve gevoel mee te tellen in de maatschappij verbetert de gezondheid met 1% en stijgt de arbeidsproductiviteit met 1%. Het levert de schatkist jaarlijks naar schatting 10 miljard EUR* op. Dit vraagt een evenwaardige inspanning van werkgevers/ondernemers, de overheid én de burgers zelf. Werknemers krijgen wettelijk de mogelijkheid om 10% van hun werktijd betaald vrijwilligerswerk te doen. Als ze hier geen gebruik van maken, dan wordt 10% van hun salaris ingehouden en beschikbaar gesteld aan de overheid ten behoeve van het budget voor een leven lang leren, dat iedere burger vanaf 18 jaar jaarlijks krijgt.
Burgers worden wettelijk verantwoordelijk voor hun eigen ontwikkeling (huiswerk) en gaan naar eigen vermogen 10% van hun tijd daaraan besteden. Informeel leren, bijvoorbeeld door een (mantel)zorgtaak op zich te nemen, telt ook mee.
Daarmee komt een enorme beweging op gang en zetten we met elkaar een systeemverandering in gang waarin burgers, de overheid (als vertegenwoordiger van de aarde) én de markt er belang bij hebben om het ecosysteem voor werk in stand te houden.
*Het SCP, de SER en het CPB gaan gezamenlijk de plannen doorrekenen.
[3] Een win-win-win ecosysteem voor werk
Voor meer informatie:
Irmgard Bomers 06-26146446
