Blog – Voor de zekerheid
“Met zekerheid durf je meer risico te nemen”. Met dit statement gaf de WRR een voorschot op de aanbevelingen in het nog te schrijven 3e deel over de toekomst van werk. Linksom of rechtsom zullen de verschillen tussen vast en flex in de toekomst kleiner worden. Daar lijken de geleerden het wel over eens. In Pakhuis De Zwijger spraken economen, sociologen en andere wetenschappers over de toekomst van flexibel werkenden en de moderne organisatie van arbeid.
De geest is uit de fles
Flexibilisering krijgt in Nederland een structureel karakter. In 1999 kreeg nog 43 procent van de tijdelijke krachten een vast contract na een jaar, in 2013 was dat maar 12 procent. Bernard ter Haar, directeur-generaal bij Sociale Zaken & Werkgelegenheid, toonde een grafiek waaruit bleek dat alle werk dat sinds 2003 is gecreëerd flexwerk is. Nederland is qua groei in flexwerk koploper in Europa. Het is nog onduidelijk waardoor dit wordt veroorzaakt. Duidelijk is wel dat de geest niet meer in de fles gaat en dat de arbeidsmarkt problematiek veel complexer is dan de discussies over vast en flex doen vermoeden.
Hybridiseren van werk
De WRR spreekt over hybridisering van werk. Er is veel meer tussen hemel en aarde dan vast en flexwerk. Dat ervaren we in de WIN community als geen ander. Vooral door de opkomst van de deeleconomie bestaan er allerlei mengvormen en platformen waar vraag & aanbod elkaar vinden. De deeleconomie is een groeimarkt, waar op dit moment slechts een op de acht ook geld in/aan verdiend. Inkomsten genereren door de verhuur van een kamer was tot voor enkele jaren ondenkbaar, maar is wel degelijk een ontwikkeling die impact heeft op de arbeidsmarkt. Van de ruim 1 miljoen zzp-ers leeft minder dan de helft van het zzp-schap. De rest heeft ook alternatieve inkomstenbronnen. Dit maakt het lastig om cijfers te interpreteren.
De deeleconomie wordt in het rapport afgeschilderd als een wildwestmarkt, waar vooral mensen die te goeder trouw werken de pineut van zijn. De race to the bottom zou vooral laagopgeleiden treffen. Het is een klassieke benadering van werk, waarbij alleen wordt gekeken naar de prijs per uur en malafide praktijken de tone of voice bepalen. Deze praktijken zijn helaas van alle tijden, maar niet de reden waarom hervorming van de arbeidsmarkt nodig is.
Veel meer aan de hand
Een probleem dat niet wordt benoemd is het feit dat de deeleconomie gebaseerd is op overvloed (van kennis, tijd, spullen) en altruïsme (onbaatzuchtigheid). Twee factoren waar de klassieke economie zich geen raad mee weet, maar die ook grote impact hebben op werk en (het uitblijven van) inkomsten. Ook aan het feit dat er in een kenniseconomie nauwelijks een relatie is tussen (werk)uren werk en productie wordt voorbijgegaan. Laat staan de vrijwel permanente onzekerheid waarin veel werkenden met een vast dienstverband verkeren, vanwege de vele reorganisaties. En het feit dat steeds meer jonge mensen uitvallen met een burn-out. Het vaste contract is lang niet altijd meer een pretje. Het is tijd voor een nieuwe definitie van werk.
De oplossing komt in zicht
“Hybridisering van werk zet aan tot nadenken over een sociale zekerheid voor alle burgers. Als werk een bundeling van taken is, dan is werk voor mensen steeds vaker een portfolio aan activiteiten; activiteiten die op verschillende manieren worden betaald. Al die veranderingen van de plaats en betekenis van arbeid vragen dus om sociale zekerheid waarbij de bron van inkomen niet meer bepalend is voor de vorm daarvan. Burgerschap als uitgangspunt opent ook de weg naar een sociale zekerheid die is gekoppeld aan personen in plaats van een contractvorm. Belangrijk is de constatering dat voldoende zekerheid mensen ook de mogelijkheid geeft om flexibel en ondernemend te zijn, buiten maar ook binnen de arbeidsorganisatie”. Aldus het WRR Rapport. Tijdens het WIN Werk(t) Festival gaan we de dialoog over de toekomst van de arbeidsmarkt met elkaar een vervolg geven, onder het motto mensen maken het verschil. Natuurlijk nodigen we de schrijvers van het rapport hiervoor uit.
WRR Rapport Voor De Zekerheid downloaden.
Irmgard Bomers blogt iedere maand over onderwerpen die haar werk raken.
