Blog – Waardewerken

Over kundig, krachtig en kwetsbaar

Het voorbeeld van Jos de Blok van Buurtzorg Nederland gebruik ik regelmatig om te laten zien dat ook binnen bestaande (overheids)kaders vernieuwing mogelijk is. Buurtzorg werkt met zelforganiserende teams en heeft geen managers in een organisatie met meer dan 8.000 medewerkers. Regelmatig krijg ik dan als weerwoord – vooral van managers “Jos heeft gemakkelijk praten; hij zit niet met een erfenis uit het verleden”. Het is dan reuze fijn om Erik Gerritsen te horen vertellen op het IKPOB symposium “Werken voor publieke waarden” over zijn aanpak bij Bureau Jeugdzorg (BJZ) in Amsterdam. Met als missie “ieder kind veilig” heeft hij waardewerken geïntroduceerd in zijn organisatie.

Spectaculaire resultaten

De waarden van BJZ zijn kundig, krachtig en kwetsbaar. Waarden die in het werk van elke medewerker zichtbaar zijn. Vooral met de laatste waarde hebben medewerkers het lastig gehad: je kwetsbaar durven opstellen. Zelf je eigen baan overbodig maken. Erik is het gelukt, omdat hij zijn alle medewerkers het werk opnieuw heeft laten uitvinden. Met als uitgangspunt dat het kind er beter van moet worden. Dus geen groepje dat een nieuwe werkwijze bedenkt, deze piloten en vervolgens opschalen. Elke medewerker is het leerproces doorgegaan en heeft zelf kunnen ontdekken en ervaren wat het beste werkt. Het heeft een spectaculair resultaat opgeleverd: maar liefst 70% van het bestaande werk bleek geen toegevoegde waarde te hebben. Dit heeft geleid tot een aanzienlijk effectievere organisatie met spectaculair betere resultaten voor het kwetsbare kind. In het geval van Jeugdzorg zijn dat veel minder cases, dus minder kinderen die uit huis worden geplaatst of onder toezicht worden gesteld.

Je eigen werk overbodig maken

“Het is echt een transformatieproces geworden. Je weet namelijk van tevoren niet wat er uit komt. Je moet een diep geloof hebben dat wat er uit komt prachtig is”, vertelt Erik. In de nieuwe organisatie is een centrale rol weggelegd voor de gezinsmanager. Die regelt alles en heeft geen management meer nodig. Met als gevolg dat 24 teammanagers zijn vervangen door 10 coaches. Doordat er veel minder cases zijn is het aantal medewerkers met 30-40% gedaald. Grote vraag tijdens het symposium was dan ook “wat is er met die mensen gebeurd?”. Erik vertelt dat de waarde van deze medewerkers geweldig is gestegen, waardoor ze gemakkelijk elders plaatsbaar zijn. Er is volgens hem veel vraag naar mensen die durven loslaten.

Krom

Zijn er dan helemaal geen nadelen? Natuurlijk wel. Er is best wel een medewerker te vinden die zegt dat er een angstcultuur heerst bij BJZ. Maar veel vervelender is dat de organisatie voor de nieuwe werkwijze niet wordt beloond door het ministerie. De twaalf miljoen bezuiniging die het heeft opgeleverd leidt tot een tekort aan inkomsten. Erik heeft het over perverse prikkels en schrijft er regelmatig over in Binnenlands Bestuur. Minder cases betekent voor BJZ minder geld; zoveel minder dat de organisatie failliet dreigt te gaan, terwijl iedereen lovend is over het resultaat. De discussie hierover is nog niet beëindigd en wordt door Erik Gerritsen tot aan de minister gevoerd. Lees ook het interview met deze smaakmaker in de jeugdzorg.

Bureau Jeugdzorg Amsterdam heet inmiddels Bureau Jeugdbescherming Regio Amsterdam.

Deze blog illustreert één van de 10 WIN Principes – Volg je hart. Meer blogs lezen? Klik op Maak je keuze en kies de categorie WIN Blogs.